śr., 05 paź
|Cocofli
Dzień pierwszy | 5.10
Pierwszego dnia zapraszamy na składającą się z dwóch segmentów Noc Opowiadań Żydowskich: spacerowe czytanie performatywne po dawnej dzielnicy żydowskiej zatytułowane „Głos psa” oraz rozmowę „Kultura literacka w chasydzkim świecie” kuratorki Urszuli Rybickiej z prof. Marcinem Wodzińskim. wstęp wolny
Czas i lokalizacja
05 paź 2022, 18:00 – 21:30
Cocofli, Pawła Włodkowica 9, 50-072 Wrocław, Polska
O wydarzeniu
Na wszystkie wydarzenia wstęp jest wolny.
18:00 | Noc Opowiadań Żydowskich | kuratorka: Urszula Rybicka (Fundacja Żydoteka)
„Głos psa” – spacerowe czytanie performatywne po dawnej dzielnicy żydowskiej z udziałem Darka Maja utworów Franza Kafki, Brunona Schulza, Etgara Kereta, Izraela Joszuy Singera i Mikołaja Grynberga
„Kultura literacka w chasydzkim świecie” – rozmowa z prof. Marcinem Wodzińskim
O spacerze „Głos psa”:
Pies pojawia się w literaturze, żeby zaakcentować cechy i uczucia często przypisywane głównie ludziom, na przykład miłość, wierność czy przywiązanie. To bohater literacki, który, nierzadko wraz z innymi zwierzętami, jest przywoływany, by móc „człowiekowi pokazać człowieka”, jak celnie ujął to Bruno Schulz. Psia postać zdaje się być ponadto niezwykłym łącznikiem światów od siebie bezrozumnie odłączonych – natury i kultury. Pies na kartach literatury żydowskiej jest wyjątkowy także z innego powodu. Wedle reguł prawa jest to zwierzę niekoszerne, a więc nieczyste, z którym nie powinno się mieć bliskiego kontaktu. Świecka i mieszczańska kultura aszkenazyjskich Żydów nie wyrzekła się jednak psa, a literaci nie boją się zwracać w kierunku zwierząt tak w życiu, jak i twórczości.
Przyjrzymy się zatem kilku literackim portretom psów oraz ich opiekunów. Ciekawą perspektywę ukazuje Franz Kafka, który psa czyni nie tylko bohaterem, ale także narratorem opowiadania „Dociekania psa” – choć nie jest to jedyny utwór pisarza, w którym głos należy do zwierzęcia. Bruno Schulz natomiast w pełnym czułości i zachwytu opowiadaniu „Nemrod” zrywa z surowym stosunkiem do czworonoga, które pokutowało w religijnych społecznościach żydowskich. Izrael Joszua Singer także tworzy przyjazne miejsce przyjaźni i cielesnej bliskości ze zwierzęciem w opowiadaniu „Modlitwa”. Etgar Keret z jednej strony w prozie „Strzelają do Tuwii” pokazuje, jak wielkim oddaniem pies może darzyć swojego właściciela, a z drugiej – w „Alergiach” czytamy o wychodzącym poza wszelkie racjonalne ramy poświęceniu człowieka dla dzikiego czworonoga. Z kolei w opowiadaniu „Pies taty” Mikołajowi Grynbergowi udało się sportretować zwierzę, które nie każdy może zobaczyć.
Jedną z cech literatury żydowskiej, dzięki której zajmuje ona istotne miejsce w światowym dyskursie jest to, że porusza tematy uniwersalne, nie ograniczając się do partykularnej tematyki. Takim niezaprzeczalnie powszechnym tematem jest relacja człowieka ze światem natury. Co więc wiemy o skomplikowanym życiu wewnętrznym psiego bohatera literackiego, oprócz przypisanych mu cech bezwarunkowej miłości i oddania opiekunom? I czego możemy nauczyć się od klasyków literatury na temat dziś tak istotny, czyli bliskości świata natury i kultury?